Mae Uned Atal Trais Cymru wedi datblygu’r canllawiau hyn, sy’n benodol i Gymru, er mwyn helpu partneriaid amlasiantaethol i gwblhau asesiadau o anghenion strategol i ddeall sut mae trais yn effeithio ar eu cymunedau, fel rhan o’r Ddyletswydd Trais Difrifol.
Datblygodd Uned Atal Trais Cymru ymgyrch atal trais, #DiogelDweud, mewn cydweithrediad ag Ymgyrch Good Night Out a gyda chefnogaeth gan Cymorth i Ferched Cymru. Nod yr ymgyrch oedd atal achosion o aflonyddu rhywiol a thrais yn yr economi liw nos wrth i gyfyngiadau COVID-19 lacio yng Nghymru.
Mae’r gwerthusiad hwn yn adrodd ar Gam Un yr ymgyrch, a gynhaliwyd yng Nghaerdydd ac Abertawe yn ystod mis Mehefin a mis Gorffennaf 2021. Dangosodd y gwerthusiad, ar y cyfan, bod yr ymgyrch wedi bodloni ei bedwar amcan drwy annog tystion i ymddwyn mewn modd cymdeithasol gadarnhaol wrth ymateb i aflonyddu rhywiol yn yr economi liw nos.
Mae’r astudiaeth hon, a gyflawnwyd gan Uned Atal Trais Cymru (VPU) a Phrifysgol Caerwysg, yn archwilio profiadau ac ymddygiad rhai sy’n sefyll gerllaw trais a cham-drin domestig yn ystod y pandemig COVID-19.
Mae’r ymchwil, a gwblhawyd gan Uned Atal Trais Cymru gyda chyllid gan Iechyd Cyhoeddus Cymru, yn tynnu sylw at y ffordd y mae COVID-19 wedi arwain at nifer o heriau i blant a phobl ifanc, gan gynnwys newidiadau i arferion bob dydd, tarfu ar addysg a llai o gyfleoedd i fanteisio ar wasanaethau cymorth a gweithgareddau cymdeithasol. Mae’r dystiolaeth yn dangos bod yr heriau hyn, ynghyd â ffactorau eraill megis bywyd cartref a phryderon am lesiant a oedd yn bodoli eisoes, yn debygol o fod wedi cynyddu’r risg o brofi trais a phrofiadau niweidiol yn ystod plentyndod, yn arbennig ymhlith y plant a’r bobl ifanc sydd fwyaf agored i niwed.
Mae’r adroddiad hwn yn un o gyfres o gyhoeddiadau ymchwil a fydd yn ein galluogi i ddeall a dangos tystiolaeth effaith y rhaglen E.A.T.
Mae’r adroddiad hwn yn edrych yn fanwl ar brofiad yr heddlu yn ystod rhaglen genedlaethol o drawsnewid a newid diwylliannol. Mae’r adroddiad yn cynnwys cyfweliadau gyda swyddogion yr heddlu a staff a dderbyniodd Hyfforddiant ACE TIME. Mae’n archwilio ei safbwyntiau ar effaith yr hyfforddiant ar eu gwybodaeth a’u hymarfer a’u hagweddau tuag at y gwasasnaeth Cydlynydd ACE a gyflwynodd yr hyfforddiant a’r cymorth parhaus i blismona gweithredol.
Mae’r adroddiad hwn yn archwilio effaith COVID-19 a’r mesurau diogelu iechyd cysylltiedig ar blant a phobl ifanc trwy adolygiad o’r llenyddiaeth sydd ar gael a dadansoddiad o ddata amlasiantaeth. Mae’n cyfleu effaith annheg a hirdymor y gallai’r pandemig ei gael ar blant a phobl ifanc, ac mae’n amlygu ystyriaethau ar gyfer lleddfu’r canlyniadau negyddol hyn.
Er mwyn cefnogi gwaith asiantaethau partner i ailagor bywyd nos yn ddiogel yn dilyn y cyfnod clo COVID-19 cyntaf, cynhaliodd Uned Atal Trais Cymru ymchwil cyflym i asesu’r dystiolaeth a’r arfer gorau byd-eang oedd yn dod i’r amlwg ar gyfer ailagor bywyd nos tra’n rheoli COVID-19 ac atal trais. Mae’r adroddiad yn cynnwys enghreifftiau allweddol o sut mae bywyd nos wedi ailagor ledled y byd, sut y gall mesurau i leihau risgiau COVID-19 effeithio ar risgiau trais, ac yn darparu ystyriaethau allweddol ar gyfer agor bywyd nos yng Nghymru.
Mae arbenigwyr o bob cwr o’r byd wedi rhybuddio am ganlyniadau niweidiol cyfnod clo COVID-19 a chyfyngiadau ymbellhau corfforol ar drais yn y cartref, gyda’r Cenhedloedd Unedig yn ei ddisgrifio fel pandemig cysgodol. Mae’r naratif arloesi cymdeithasol hwn yn archwilio’r ffordd y mae ymagwedd iechyd y cyhoedd tuag at atal trais yn cael ei rhoi ar waith yng Nghymru yn ystod pandemig COVID-19 gan Uned Atal Trais aml-asiantaeth Cymru.
Mae carcharorion mewn mwy o berygl o iechyd meddwl gwael ac ymddygiad hunan-niweidio, a hunanladdiad yw prif achos marwolaeth yn y ddalfa. Mae profiadau niweidiol yn ystod plentyndod (ACE), fel cam-driniaeth pan yn blentyn, yn rhagfynegyddion cryf o iechyd a lles meddwl gwael ond er gwaethaf lefelau uchel o ACE mewn poblogaethau troseddwyr, cymharol ychydig o astudiaethau sydd wedi archwilio’r berthynas rhwng ACE ac iechyd a lles meddwl carcharorion.
Datblygwyd y strategaeth hon gan Uned Atal Trais Cymru. Fe’i dyluniwyd fel fframwaith ar gyfer atal trais difrifol ymhlith pobl ifanc yn Ne Cymru. Y brif gynulleidfa yw llunwyr polisïau a gweithwyr proffesiynol sy’n ymwneud ag atal trais difrifol ymhlith pobl ifanc, ac ymateb iddo. Ei nod yw grymuso unigolion, cymunedau a sefydliadau i ddefnyddio dull iechyd y cyhoedd o atal trais, gyda chefnogaeth ac arweiniad yr Uned Atal Trais.
Nod rhaglen Camau Cynnar gyda’n Gilydd Cymru gyfan (E.A.T.) oedd datblygu ymateb systemau cyfan i bobl sy’n agored i niwed er mwyn galluogi’r heddlu a phartneriaid amlasiantaeth (MA) i adnabod arwyddion o fod yn agored i niwed ar y cyfle cyntaf ac i gydweithio i ddarparu mynediad i gefnogaeth y tu hwnt i wasanaethau statudol. Yn allweddol i gyflawni hyn oedd datblygu a darparu’r rhaglen hyfforddiant wedi’i lywio gan Brofiadau Niweidiol yn ystod Plentyndod a Thrawma Amlasiantaeth Camau Cynnar gyda’n Gilydd (ACE TIME). Gwerthusodd yr adroddiad cyfredol gam un y broses o gyflwyno’r hyfforddiant ACE TIME (rhwng mis Medi 2018 a mis Ionawr 2019).
Mae’r adroddiad hwn yn darparu asesiad o epidemioleg trais difrifol gan bobl ifanc yn ardal heddlu De Cymru. Mae hyn yn cynnwys y tueddiadau sydd wedi eu sefydlu a rhai sy’n datblygu mewn trais, y cohortau sydd fwyaf agored i gymryd rhan mewn trais, y ffactorau risg ac amddiffynnol ar gyfer trais ac effaith trais ar systemau gofal iechyd.
Mae ymdrechion i atal trais yn lleol wedi defnyddio data adrannau achosion brys yn bennaf (ED) i lywio gweithrediadau’r heddlu. Fodd bynnag, mae ymchwil wedi dangos effeithiolrwydd rhannu data iechyd o ran atal trais. Mae’r prosiect hwn yn adeiladu ar y dystiolaeth hon ac yn defnyddio data gan yr Heddlu, y Gwasanaeth Ambiwlans ac adrannau brys tri bwrdd iechyd i ddarparu cynrychiolaeth gyfannol o drais ar lefel leol fel y gellir nodi ffactorau sy’n cyfrannu a’u defnyddio i lywio camau ataliol. Mae’r adroddiad hwn yn amlinellu sefydlu system wyliadwriaeth arferol leol i lywio atal trais.
Yr adroddiad hwn yw’r cyntaf mewn cyfres o adroddiadau sydd wedi ceisio deall y dirwedd o ran plismona bregusrwydd ledled Cymru, a fydd yn ei dro yn cefnogi ymagwedd rhaglen E.A.T. Mae’n amlinellu realiti ymateb i unigolion sy’n agored i niwed ar gyfer swyddogion rheng flaen, y galluogwyr a’r rhwystrau wrth ddarparu gwasanaethau ar hyn o bryd ac yn archwilio cyflwyno’r hyfforddiant aml-asiantaeth Gweithredu’n Gynnar Gyda’n Gilydd sydd yn wybodus am Brofiadau Niweidiol yn ystod Plentyndod (hyfforddiant ACE TIME). Mae’r adroddiad hwn yn darparu’r cyd-destun unigol, sefyllfaol a sefydliadol i weld canfyddiadau ar ôl hyfforddiant ACE TIME a darparu argymhellion allweddol wrth baratoi i gyflwyno rhaglen genedlaethol trawsnewid a newid diwylliant o fewn plismona.
Mae’r adroddiad hwn yn darparu trosolwg lefel uchel o’r siwrnai a’r trawsnewidiad o brosiect lleol PIF Heddlu De Cymru i Raglen Genedlaethol o newid Trawsnewidiol. Mae’n manylu ar fframwaith allweddol rhaglen E.A.T, ei nodau a’i hamcanion, rolau allweddol, y mecanweithiau cyflawni o fewn mesurau hyfforddiant a gwerthuso ACE TIME a ddefnyddir. Cyflwynir canfyddiadau astudiaeth beilot fach, sy’n ystyried cywirdeb y pecyn hyfforddi a’r taclau gwerthuso a ddatblygwyd i fesur effaith yr hyfforddiant cyn ei gyflwyno’n genedlaethol.
Rhan o gompendiwm sy’n rhoi enghreifftiau ysbrydoledig o feithrin cadernid ar lefel unigol, cymunedol a system.
Gwnaeth y dull strwythuredig ymyrraeth gynnar aml-asiantaeth i bobl sy’n agored i niwed brofi trefniadau newydd trwy beilot
Mae tystiolaeth eang o effaith Profiadau Niweidiol yn ystod Plentyndod (ACE) ar ddatblygiad plant a’r canlyniadau dilynol yn nes ymlaen mewn bywyd. Fodd bynnag, gall datblygu cadernid mewn plant helpu i amddiffyn rhag effeithiau trawma a lleihau’r risg o ganlyniadau gwael pan yn oedolion. Mae’r ymagwedd ysgol gyfan sy’n wybodus am ACE yn rhaglen sydd wedi’i datblygu i gyflwyno a gweithredu arferion sy’n wybodus am drawma mewn ysgolion. Mae’r adroddiad hwn yn nodi canfyddiadau’r gwerthusiad annibynnol o ymagwedd y peilot hwn.
Ymchwilio i weld a all rhannu a chysylltu data trais a gesglir fel mater o drefn ar draws systemau iechyd a chyfiawnder troseddol ddarparu dealltwriaeth fwy cynhwysfawr o drais, sefydlu patrymau o dan-adrodd a llywio’r gwaith o ddatblygu, gweithredu a gwerthuso mentrau atal trais yn well.